Kopalnia kobaltu Maria - Anna w Przecznicy

[Slaworow]

Kopalnia Maria - Anna w Przecznicy była pierwszą na tych ziemiach kopalnią kobaltu i najdłużej działającą. Zbudowano ją niedługo po odkryciu złóż kobaltu - roboty górnicze rozpoczęto z datą 14 października 1769. Prace rozwijały się szybko, tak więc już w 1774 roku na kopalnię składało się 60 metrów rozkopów, 250 metrów sztolni wodnej oraz jeden 28-metrowy szyb.

Maria - Anna.JPG (510.56 KiB) Przejrzano 2159 razy

Pierwsze chodniki znajdowały się na poziomie 10 metrów od zrębu szybu, jednak szybko posuwano się dalej wgłąb ziemi. W 1782 roku roboty prowadzono już na głębokości 70 metrów. Kopalnia w krótkim czasie stałą się głównym dostarczycielem surowca do zbudowanych w Przecznicy huty kobaltu oraz zakładu przeróbczego rudy. Największe wydobycie kopalnia osiągnęła w latach 1796 - 1799, kiedy to wydobywano około 2 200 ton kruszywa rocznie. Ogółem dzięki tej kopalni oraz okolicznych wyrobisk rejon Przecznicy stał się bardzo ważnym ośrodkiem gospodarczym, gdzie wytwarzano około 10% całkowitej europejskiej produkcji kobaltu. Kobalt był bardzo cenionym i rzadkim minerałem, używanym przede wszystkim do wyrobu specjalnych i trwałych farb i barwników.

Zejście poniżej poziomu najniższej długiej sztolni odwadniającej oznaczało pojawienie się problemów z wodą. Ogólnie poziom wód gruntowych w rejonie Przecznica - Gierczyn jest bardzo wysoki, zaczyna się już na poziomie 35 - 40 metrów, przez co kilka kopalni upadło z powodu zalania wyrobisk, tudzież niemożności uporania się z problemem wody, stale zalewającej wyrobiska. W celu odwodnienia niżej położonych poziomów kopalni zbudowano specjalny kunszt wodny, napędzany wodą, mający za zadanie wypompowywać wodę z wyrobisk, bowiem sztolnia odwadniająca obsługiwała wyrobiska tylko do poziomu 18 metrów od zrębu szybu głównego.

W roku 1812 wybudowano nowy kunszt wodny, nie uchroniło to jednak kopalni przed ostatecznym zalaniem w roku 1840, prawdopodobnie na skutek powodzi lub silnych opadów deszczu. W tymże roku roboty górnicze w kopalni zatrzymano, choć eksploatacja doszła już do głębokości 110 metrów. Ostateczne zamknięcie kopalni nastąpiło w 1844 roku, po blisko 71 latach działalności.

Złoże w kopalni udostępniano trzema szybami pochyłymi o zmiennym nachyleniu. Powodowało to komplikacje przy budowaniu maszyn odwadniających, lecz warunki geologiczne i upad złoża wymusiły takie rozwiązania. Chodniki znajdują się na różnych poziomach.

Kopalnia posiadała ponadto dwie sztolnie odwadniające - płytką i głęboką. Sztolnia głęboka jest dostępna na krótkim odcinku. Jej wlot znajduje się nad brzegiem Przecznickiego Potoku, na łące poniżej zabudowań wsi. Wlot sztolni płytkiej znajduje się w pobliżu zabudowań wsi, kilkadziesiąt metrów poniżej pozostałości szybów wydobywczych. Wlot został udrożniony w związku z pracami rekultywacyjnymi i budową ścieżki dydaktycznej, jednak obecnie zamknięty jest kratą.

[Slaworow]

Poniżej plan chodników kopalni Maria - Anna z 1801 roku (z ostatnim uzupełnieniem z 1804 roku) oraz przekrój na którym widać trzy szyby wydobywcze oraz jeden świetlik do głębokiej sztolni odwadniającej.

[Kali_7]

ma ktoś jakieś zdjęcia wejścia do sztolni wodnej, tej co się kończy przy potoku.
Przeszukałem ostatnio dość mocno okolicę, pytałem się mieszkańców, ale ostatecznie wylotu nie znalazłem. Niby miało być na łące w "chaszczach" na przeciw budynku 31. Ja tylko troszkę niżej i to po drugiej stronie potoku widziałem studnie(źródło).
Ona jest jeszcze dostępna i drożna na jakimś odcinku?

[Cons]

Kali za niedługo podrzucę foty tej sztolni Odnalezienie sztolni było moim zdaniem banalne, wystarczyło udać się we wskazane miejsce wylotu sztolni na mapię dostępnych obiektów górniczych i połazić wzdłuż strumienia. Na około 10 metrze była jakaś przeszkoda A co do upadowej:

poniżej szybów, ścieżka mija wlot wyrobiska (upadowej) wykonanego w latach 50. XX w., udostępniającego historyczne wyrobiska kopalni Św. Maria–Anna w czasie prowadzonych tam w okresie powojennym poszukiwań. Początkowy odcinek upadowej został obecnie całkowicie przebudowany i zamknięty portalem z kratą ochronną, celem utworzenia bezpiecznego zimowiska nietoperzy w kopalni. Nie przewiduje się możliwości zwiedzania tego wyrobiska.

[Kali_7]

rzeczywiście odnalezienie jej było banalne...jakoś za pierwszym razem miałem okropnego pecha, że jakoś ją chyba obszedłem ze wszystkich stron i nie znalazłem. Przy kolejny podejściu nie miałem kłopotu
Ale dawaj swoje zdjęcia pewnie będą lepszej jakości bo moje jest z kom...

[Cons]

Ma ktoś foty tej upadowej? Wchodził tam ktoś?

[Kali_7]

z wejściem to chyba trudna sprawa, raczej tylko można z pracownikami PWr lub przy liczeniu nietoperzy...
ja mam zdjęcia z zewnątrz

załączony plan upadowej jest z opracowania państwa Zagożdżonów: BUDOWA GEOLOGICZNA GÓROTWORU W DOSTĘPNYCH SZTOLNIACH REJONU KROBICY–PRZECZNICY, w którym też sporo napisano o Maria-Anna.
kilka zdjęć obiektu jest też na stronie 25-26 w artykule ZADANIA I ZNACZENIE SZTOLNI W HISTORYCZNEJ EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ NA PRZYKŁADZIE ZACHOWANYCH WYROBISK DAWNEGO GÓRNICTWA RUD CYNY I KOBALTU OKOLIC GIERCZYNA, Macieja Madziarza